Bu teçhizatların standartları, her tip ve boyuttaki teknede hangi miktarlarda bulundurulması gerektiği SOLAS Sözleşmesi‘nde belirtilmiş olup, amatör özel teknelerde bulundurulması ile ilgili esaslar, Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı Deniz Ulaştırması Genel Müdürlüğü’nün ilgili yönergesiyle düzenlenmiştir.
Can Kurtarma teçhizatları yönergede belirtilen malzemelerle sınırlı değildir. Kendi mal ve can güvenliğimiz için belirtilen teçhizatlara ilaveten diğer güvenlik teçhizatlarını da teknemizde bulundurmakta büyük faydalar vardır.
AMATÖR ÖZEL TEKNELERDE BULUNDURULMASI ZORUNLU OLAN CAN KURTARMA TEÇHİZATI
CAN YELEKLERİ
Can yelekleri, onu giyen kişinin su üstünde kalmasını sağlayacak ve Can Kurtarma araçlarına çıkmasına engel olmayacak şekilde, yüzer bir maddeden yapılmış kurtarma teçhizatlarıdır.
Teknelerde yolcu ve personel sayısının toplamı kadar can yeleği bulundurulmalıdır. Eğer ailemizde veya misafirlerimiz arasında çocuk bulunuyorsa, çocuk adedi kadar ilave can yeleği bulundurulmalıdır. Can yeleklerinin tamamı SOLAS Standartlarına uygun olmalıdır. Yüzme ve keyif amaçlı kullandığımız can yelekleri, doğrudan can kurtarma teçhizatı kabul edilemez. Bu tür can yelekleri standarta uygun bulunduracağımız can yeleklerine ilaveten bulundurulabilir. Ayrıca üzerlerine tekne adı ve bağlama limanının yazılması önerilir.
Teknelerde kabinlerimizin kolay ulaşılabilir yerlerinde muhafaza etmeliyiz. En uygun yer kapaklı fakat kolay açılabilir dolap içleridir. Giysi dolapları olabileceği gibi, can yelekleri için özel yapılmış dolaplar da olabilir.
Kesinlikle zor ulaşılabilir, kilitli dolaplara, yatak altlarına ve malzeme dolaplarının iç kısımlarına yerleştirilmemelidir.
SOLAS Standartlarına uygun bir can yeleğinin özellikleri şunlardır:
- Yardımsız 1 dk. içinde giyilebilmelidir.
- Baygın bir kişinin ağzını sudan 12 cm. Yukarda tutmalı ve her hangi bir pozisyondan ağzının sudan kurtulduğu pozisyona 5 sn’ye içinde çevirmelidir.
- Sıkıca bağlanmış bir düdük ve en az 8 saat yanan 0,75 mum bir ışıkla donatılmış olmalıdır.
- Görülebilir bir renkte olmalıdır.
- Can yeleği üzerine yapıştırılmış yansıtıcı bantlar olmalıdır.
- Bir insanın en az 4.5 metreden atlaması sonucu, üzerinden çıkmadan ve hasarlanmadan, atlayan kişinin yaralanmaksızın suya girmesine müsaade etmelidir.
Denize adam düştü durumlarında kullanılır. Denize düşen kişiye atılarak, o kişinin kurtarılmasına kadar geçecek süre içinde su üstünde kalmasını sağlar ve üzerindeki işaretler vasıtasıyla kurtarma aracına yerini belli eder.
Bulundurulması zorunlu miktar ilgili yönergede belirtilmiştir. Üzerlerine tekne adı ve bağlama limanının yazılması gerekmektedir. Güvertede kullanılmaya hazır durumda ve yerlerinden kolayca alınabilecek şekilde bulundurulmalıdır.
Işıklı kullanılacak can simidinin feneri can simidine en az 2 m.lik ince bir halatla bağlanmalı ve güvertedeki yerine kesinlikle düğümlenmeden ve halatın üstüne dolanmayacağı bir şekilde monte edilmelidir. Aksi taktirde kullanma sırasında fener doğrulup, serbest yüzer duruma gelemeyecektir. Bu da ışığın yanmaması anlamına gelir. (Fenerin pilleri seyire çıkmadan önce takılmalıdır.)
Can yeleğinin üzerinde kullanılacak şavlonun, 30 m. uzunluğunda yüzer halat olması tavsiye edilir. Bu halatta can yeleğinin yanında kolay fora edilebilir bir durumda bulunmalıdır. Yakın mesafe kurtarmalarında halatın bostaki çıması tekne üzerinde sağlam bir yere bağlanabileceği gibi, can simidini fırlatacak kişinin boşta kalan elinde de olabilir. Halatın bedeni can simidi fırlatılırken kesinlikle rahat akar pozisyonda olmalıdır.
SOLAS Standartlarına uygun bir can simidinin özellikleri şunlardır:
- Görünür renkte yüzer bir malzemeden yapılmış olmalıdır.
- Dış çapı 80 cm’den büyük, iç çapı 40 cm’den küçük olmalıdır.
- Ağırlığı 2,5 kg’dan az olmalı, suda 14,5 kg’lık ağırlıgı 24 saat taşıyabilmelidir.
- Dışında 4 eşit parça tutma halatı ve yansıtıcı bantları bulunmalıdır.
Tehlike anında çevredeki gemi ve teknelere, arama kurtarma yapan deniz veya hava araçlarına işaret vermek, yardım istemek amacıyla kullanılan fişeklerdir.
Bulundurulması zorunlu miktar ilgili yönergede belirtilmiştir. SOLAS Standartlarına uygun fişekler kullanılmalıdır. Piyasada satılan gösteri amaçlı havai fişekler deniz şartlarına uygun değildir. Kullanma talimatları üzerlerinde şekillerle gösterilmektedir. Kullanım sırasında bu talimatına mutlaka uyulmalıdır.
Teknelerde kolay ulaşılabilir ve nemden az etkilenen kuru bir yerde muhafaza edilmelidir. Yakıt ve kolayca tutuşabilir malzemelerden uzak tutulmalıdır. Harita masasının yanındaki dolaplar, işaret fiseklerini muhafaza etmek için en uygun yerlerdir. Kullanım sürelerine dikkat edilmeli, tarihi geçmiş işaret fişekleri mutlaka yenilenmelidir.
1. Paraşütlü İşaret Fişeği
Özellikleri: Düşey durumda ateşlendiğinde en az 300 m yüksekliğe ulaşır, en tepe noktada paraşütlü fişeği bırakır. Fişeğin yanma süresi en az 40 saniyedir. Düşme hızı ise saniyede 5 metreden fazla olamaz. Fişek parlak kırmızı renkte yanar. 30,000 kandil aydınlatma gücündedir.
Kullanımı: Gece ve gündüz vakti kullanılabilir. Kullanılırken rüzgar durumu dikkate alınmalıdır. Rüzgar üstüne doğru, dike yakın bir açıyla ( 80’-85’) atılmalıdır.
2. El Maytapları
Özellikleri: Parlak kırmızı renkte yanar. Yanma süresi en az 1 dakikadır. 10 sn. süresince ıslak ortamda çalışmaya devam eder. 10,000 kandil aydınlatma gücündedir.
Kullanımı: Gece ve gündüz vakti kullanılabilir. Teknenin veya can kurtarma aracının rüzgar altı tarafında yakılmalı ve botun dışına doğru tutulmalıdır. Elden düşürmemeye dikkat edilmelidir.
3. Duman Kandili
Özellikleri: En az 3 dakika görünür bir renkte (genellikle sarı veya turuncu) duman çıkartır. Batmaz, suyun 10 cm altında 10 saniye kalsa bile duman çıkartmaya devam eder.
Kullanımı: Gündüz işareti olarak kullanılır. Ateşlemeyle çalışmaz bu nedenle yakıt kaplı deniz yüzeylerinde bile güvenle kullanılabilir. Kapak altındaki pim çekildikten sonra, rüzgar altından denize bırakılmalıdır. Fişekler kullanılırken işaret vereceğiniz hava veya deniz aracının fişekleri görebilecek mesafede olmasına dikkat ediniz
SİS DÜDÜĞÜ VE DÜDÜK
Sis düdükleri, teknelerde görüşün kısıtlı olduğu zamanlarda (sis, kar, yağmur gibi) kullanılan malzemelerdir. Gazlı, pompalı ve elektrikli çalısan modelleri vardır. İnsan kulağının uzak mesafelerden duyabileceği frakanslarda ses verirler. Denizde çatısmayı önleme esaslarına göre kullanılırlar. Teknelerde kolay ulaşılabilir yerlerde bulundurulmalıdır.
Can kurtarma amaçlı kullanımı: Arama kurtarma yapan su üstü vasıtalarına gece vakti, yakın mesafeden sesli imdat işareti verme amacıyla kullanılırlar.
RADAR REFLEKTÖRLERİ
Pasif olarak radar sinyallerini yansıtan malzemelerdir. Alimnyum levhalardan oluşur, çesitli boyutlarda ve tiplerde olabilirler.
Can kurtarma amaçlı kullanımı: Can kurtarma aracının bölgede Arama Kurtarma görevi yapan vasıtaların radarları tarafından kolayca tesbit edilebilmesi amacıyla kullanılırlar. Teknemizde veya bir can kurtarma vasıtasında yardım bekliyorsak, mutlaka radar reflektörünü uygun bir yere monte etmemiz gerekecektir. Direkli teknelerde, direk başına veya gurcatalardan birine toka edilebilir. Motorlu teknelerde, teknenin en üst noktasına yakın bir yere, can kurtarma vasıtasında ise uygun bir yere gırcalalarla bağlanmalıdır. Köşeleri muhafazalı olmayan radar reflektörlerinin can sallarında kullanılması tavsiye edilmez.
TEHLİKE İŞARETLERİ TABLOSU
Teknede veya can kurtarma vasıtalarında yardım isteme amaçlı kullanılan işaretlerdir. Uluslararası Denizcilik Örgütü tarafından belirlenmiş tehlike işaretlerinin keyfiyeten veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır.
CAN SALLARI
Şişirilebilir ve birbirinden bağımsız bölmelerden oluşan ve içinde kazazedelerin uzun süre denizde kalmalarına olanak sağlayacak malzeme bulunan hava tüplü kurtarma araçlarıdır.
Genel özellikleri:
- Birbirinden bağımsız bölmelerden oluşur.
- Zehirli olmayan bir gazla, genellikle karbondioksit gazı ile şişirilirler. Şişirme işlemi 1 dakika ile 3 dakika arasında tamamlanır. (havanın sıcaklığına bağlı olarak)
- Dengeleyici su cepleri vardır. Bu cepler su ile dolduktan sonra can sali kendi dengesini koruyabilecek özelliktedir. Tam kapasite dolu iken can salının 3 knt. süratle çekilebilmesine olanak tanır.
- Can salının içinde 12 saat devamlı yanabilecek el ile kontrollü bir ışık bulunur. Teknenin gece terk edilmesi ihtimaline karşı can salı şiştiğinde otomatik olarak yanar.
- Can salının üstünde ise en az 2 milden görülebilen başka bir ışık daha yerleştirilmiştir. Işık deniz suyu ile çalışan veya kuru kimyasal pil ile beslenir. Can salı şiştiğinde otomatik olarak yanar.
- Tabanı su geçirmezdir ve şişirilebilir bölmelerden oluşmuşlardır. Açılması sırasında taban yastıkları kendiliğinden şişmez. Daha sonra kazazedeler tarafından şişirilebilir.
- Can salları bir konteynır içine yerleştirilmiştir. Küçük tekneler için çanta içine yerleştirilmiş modelleri de vardır.
- Yapımcı firma.
- Seri no.
- Kapasitesi.
- Son bakım tarihi (periyodik bakımının yapılması gerekmektedir)
- Şekillerle gösterilmiş açma talimatı.
- Konteynırın üstüne Tekne adı ve Bağlama limanı yazılmalıdır.
Can Salının Açılma Donanımları:
Tekne üzerindeki can salını gemiye bağlayan iki parça vardır. Bunlar, bağlama kayışları ve parima düzenidir. Can salı denize atılırken bağlama kayışları çözülür.
Parima Düzeni:
Tekne ile can salı arasındaki bağlantı halatıdır. Bir ucu can salında CO2 tüpünün gazı serbest bırakma valfına, diğer ucuda tekne üzerinde emniyetli bir noktaya bağlıdır. Can salı denize atıldıktan sonra parima halatı çekilir ve CO2 silindirinin içindeki gazın hava tüplerini doldurmasıyla birlikte konteynırı patlatarak can salının açılmasını sağlar. Hidrostatik kilit kullanılıyorsa, parima ile can salının birleşme yerinde zayıf bağlantı halatı bulunur.
Hidrostatik Serbest Bırakma Kilitleri
Can sallarının denize atılmasına fırsat bulunamadığı durumlarda bu kilitler, 4-6 metre derinlikte basınçla patlayarak bağlama kayışını keser ve can salının serbest kalmasını sağlar. Parima halatının tekneye bağlı olması gerekmektedir. Tekne batma yüküyle parima halatını çekerek can salınının açılmasını saglar. Daha sonra parima halatı donanım üzerindeki zayıf bağlantı noktasından koparak can salını serbest bırakır.
Şişirilmiş bir Can Salının Donanımları
- Çadır (çadırı bulunmayan modeller vardır)
- Giriş
- Yüzdürücü hava tüpleri
- İzolasyonlu taban
- Dengeleyici su cepleri
- Can halatı
- Gaz tüpü
- Parima halatı
- Çıkıs merdiveni ve rampası
- Dış ışık ve pili
- Doğrultma halatı
- Çadırlı modellerde yağmur suyu toplayıcı, hortum ve tapası.
- Fazla basıncı kaçırma valfları
- Yansıtıcı bantlar
- İç can halatı
- İç ısık
- Malzeme çantası.
- Deniz demiri (donanım üzerinde serbest vaziyettedir)
- Taban şişirme valfı
- Yedekleme halatı
1. Uzunluğu 30 m.den az olmayan yüzer bir halata bağlı kurtarma halkası. Can salı çevresindeki denizde bulunan kazazedeleri kurtarmak ve can salına almak amacıyla kullanılır.
2. Parima bağlantı noktasına yakın, muhafazalı bir cep içine konmus, yüzer çakı. Parima halatını kesmek için kullanılır. Can salı içindeki bütün kesme işlemlerinde bu çakı kullanılmalıdır.
3. Yüzer bir çamçak. Can salı içindeki suyu boşaltmak için kullanılır.
4. Sünger.
5. Deniz demiri. Denizde ve rüzgarda hareketsiz kalan teknenin veya Can Kurtarma Aracının, dalgalar borda vermemesi ve sürüklenmemesi için bastan veya kıçtan denize atılan koni şeklindeki branda malzemedir.
6. Yüzer kürekler. Can salını emniyetli sahaya çıkarmak veya sahil yakınsa güvenli kıyıya ulaşmak için kullanılır. Fırtına altında kayalık sahile çıkma tesebbüsünde bulunulmamalıdır. Bu durumda sahilden belirli bir mesafede beklemek en güvenli yoldur.
7. Su geçirmez muhafaza içinde ilk yardım seti. İlk yardımı gerektirecek durumlarda kullanılır.
8. 1 ad. Düdük. Sesli tehlike işareti vermek için kullanılır.
9. İşaret Fişekleri seti. Görünür tehlike işareti vermek için kullanılır.
10. Su geçirmez el feneri (yedek pilleri ve lambası ile birlikte)
11. Görünür tehlike işareti vermek için kullanılır.
12. 1 ad. İşaret aynası. Parlak bir metal ve buna bağlı halkadan oluşur. Gündüz tehlike işareti vermekte kullanılır. Güneş ışınlarının 8-10 mil uzaktaki hedefe ulaşmasını sağlar.
14. Paketler içinde yiyecek ve içecek. Can salı içindeki kazazedelerin enerji ve su ihtiyacını karşılamak için uygun paketler halinde can salına konmuştur. Kişi başına 2500 kcal. Yiyecek ve 1.5 lt. su bulunmaktadır. Tahmini kurtarılma süresine göre paylaşım yapılmalıdır.
15. Isı yalıtımlı battaniye. Özel yalıtımlı battaniyelerdir. İki kişiye bir adet battaniye bulunur.
16. 1 takım balık oltası. Gerektiğinde balık tutmak için kullanılır.
17. Ölçülü su kabı. Can salındaki tatlı suyun ölçülü paylaşımı için kullanılır.
18. Deniz tutmasına karsı hap ve deniz tutma torbası. Kişi basına 6 dozluk hap bulunmaktadır. Denizin çok sakin olduğu durumlar dışında mutlaka kullanılmalıdır.
19. Denizde sağ kalma el kitabı ve yapılması gerekenlerle ilgili talimat. Can sallarının içinde denizde sağ kalma el kitabı ve yapılması gerekenlerle ilgili bir talimat bulunmaktadır. Farklı firmaların farklı ürünleri kullanuldığı için can salı içinde bulunan malzemelerin kullanımıyla ilgili özel uyarılar olabilir, bu nedenle talimatlara kesinlikle uyulmalıdır.
20. Su geçirmez muhafaza içinde can kurtarma işaretleri kartı. Can Salı içindeki can kurtarma işaretlerinin nasıl kullanılacagını gösteren tablodur.
21. Bot yama ve tamir takımı. Hasar gören hava tüplerini onarmak için kullanılır.
22. Körük veya pompa. Taban yastıklarını şişirmek veya gazı kaçan tüplere hava takviyesi yapmak için kullanılır.
23. Tatlı su yapıcı donanımı (opsiyonel). Gerektiğinde tatlı su yapmak için kullanılır.
Can Salının Denize Atılmasında İzlenecek Yöntem
1. Can salının nereden atılması gerektiğine karar ver. Rüzgarın kuvvetli olduğu ve teknenin bordasını rüzgara vererek rüzgar altına sürüklendiği durumlarda, rüzgar üstünü tercih et.
2. Tekne can salının bulundugu yere yakın bir bölgeden terk edilecekse, parima halatının tekneye bağlı olduğunu kontrol et ve bağlama kayışını çöz.
3. Tekne can salının bulunduğu yere uzak bir noktadan terk edilecekse, bağlama kayışlarını ve parima halatını çöz. Can salını tekneyi terk noktasına getir ve parima halatını güvenli bir yere bağla.
4. Can salının atılacagı yerde su üstünü kontrol et ve can salını at.
5. Parimanın boşsunu al ve çekerek can salının açılmasını sağla.
6. Açılan salı, parimasından boşunu alarak tekne üzerine yanaştır ve
Gemiyi terk prosedürünü uygula.
7. Can salı ters açılmıssa, fizik ve moral gücü en yüksek personeli mutlaka can yeleği ile denize atlat ve can salını düzeltmesini sağla.
8. Düzeltilen can salını tekneye yaklaştır ve terk prosedürünü uygula.
EPIRB (Acil Durum Mevki Belirleme Radyo Cihazı):
Bu radyo işaret cihazı, uydu aracılığı ile yer istasyonuna ve bölgedeki Arama Kurtarma merkezine ulaşacak olan imdat sinyalini (121.5 mhz ve 406 mhz.) gönderir.
Teknelerde pushpit üzerinde özel olarak imal edilmisş muhafazaları içinde bulundurulmalıdır. Tekneyi terk etmeden yardım isteme durumunda kaldıysak bulunduğu yerde anteni uygun pozisyona getirip, açma kapama anahtarını“on” durumuna almamız yeterli olacaktır. Can sallarında ise cihaz “on” durumuna alınarak çalıstırılmalı ve denize bırakılmalıdır. Can salındayken, cihazın yüzer ve anteninin dik pozisyonda olduğu sık sık kontrol edilmelidir.
SART
SART, Arama Kurtarma çalısmalarında bulunan deniz ve hava vasıtalarının radarlarında farklı bir görüntü oluşturarak yardım isteyen teknenin yerinin belirlenmesini sağlayan elektronik cihazlardır. Pasif bir yansıtıcı değildir. SART kendisine ulaşan radar sinyalleri ile çalışmaya başlayıp bunları hem daha kuvvetli hem de peşpeşe dizip göndererek radar ekranında noktalardan oluşan bir çizginin görülmesini sağlayan aktif bir yansıtıcıdır. SART cihazı, aygıta bir sinyal ulaşmamışsa “standby” (hazırol) konumunda bekler, bir radar sinyali alması üzerine aktif yayına geçer. Teknelerde EPIRB cihazına benzer yerlerde muhafaza edilir. Kurtarma aracında elle çalıstırılarak sala bağlı bir şekilde denize bırakılmalıdır.
VHF EL TELSİZİ
Tekne terk edildikten sonra, sesli yardım çağrılarına devam edebilmek veya kurulmuş bağlantıların devamını sağlayabilmek için can kurtarma vasıtasına alınması gerekir.
CAN KURTARMA ARAÇLARI – III
AMATÖR ÖZEL TEKNELERDE BULUNDURULABİLECEK CAN KURTARMA AMAÇLI DİGER CİHAZ VE TEÇHİZATLAR
RADYO ALICI VE VERİCİLER
VHF/DSC
Küresel deniz tehlike ve güvenlik haberleşme sistemi içinde A1 sahasında kullanılan “Sayısal Seçmeli Çagrı” cihazıdır. VHF ile kullanımı şu şekildedir,
Vhf telsiz cihazının 70. Kanalına bir DSC (Dijital Seçmeli Çagrı) cihazı irtibatlandırılarak, kullanıcı tekneye bir tanıtma işareti verilir (MMSI no). Herhangi bir emercensi durumla karşılaşıldığında DSC cihazı üzerindeki alarm düğmesine basmakla sistem devreye girer ve 70. Kanaldan (156.525 mhz.) Acil Yardım çağrısı yayınlamaya başlar. Tanıtma işareti nedeniyle bu sinyalle birlikte kimlik bilgileriniz ve eğger sisteme bağlı bir GPS varsa, mevkiniz de kapsama alanı içindeki tüm sahil ve su üstü istasyonlarına iletilir. Tehlike kodları DSC cihazına girilmişsse tehlikenin tipi de yayınlanır.
NAVTEX ALICISI
Direk yazmalı telgraf sistemi (telex) ile teknelerdeki NAVTEX alıcılarına kıyıdakı istasyonlar tarafından gönderilen, seyir uyarılarının, meteorolojik bilgilerin, arama ve kurtarma alarmlarının, buz raporlarının v.b. otomatik olarak alınmasını sağlayan bir cihazdır (Dijital modelleri de üretilmektedir). Radyotelgraf MF bandında kıyı istasyonları tarafından yapılan NAVTEX yayınları 518 khz frekansındadır.
MUHTELİF TEÇHİZAT
Deniz Markalama Boya ve Şeritleri :
Havadan arama kurtarma yapan araçlara kendimizi göstermek, bulunmayı kolaylaştırmak için kullanılan malzemelerdir. Şeritler, yüzen malzemeden yapılmışlardır ve deniz yüzeyinde 10-15 m.uzanırlar. Boya malzemeleri ise kurtarma aracı çevresinde boyalı geniş bir yüzey oluşturarak dikkat çekerler. Bu malzeme, arama yapan hava aracının görebilecegi mesafe içinde kullanılmalıdır.
Halat Atma Aleti :
Kurtarma işlemleri sırasında kurtarma gemisi ve tehlikedeki tekne veya vasıta arasında bağlantı kurmak ve denize adam düştü durumunda denize düşen kişinin yakınına kılavuz halatını ulaştırabilmek amacıyla kullanılır. Normal hava kosullarında halatı 230 m. ulaştırabilir.
Kurtarma Sapanı :
Denize adam düştü durumlarında, denize düşen kişiyi güvenli bir şekilde güverteye almak için kullanılır.
ÖZEL KORUYUCU GİYSİLER
Suya Atlama Giysileri : (Cold Water Immersion Suit )
Soğuk suda kişinin ısı kaybını azaltacak koruyucu giysilerdir. 0 derece su içinde 6 saat boyunca vücut ısısını 35C’ nin üstünde tutar. Paketlenmiş durumdan 2 dakika içersinde yardımcısız giyinilebilecek şekilde imal edilmişlerdir. Kullanıcının 4.5 metreden suya atlayıp, kısa bir mesafe yüzerek, can kurtarma vasıtasına çıkabilmesine imkan verecek özelliktedir.
Isı korumalı tulum : (Dry Type Immersion Suit )
Esas olarak can kurtarma vasıtası içindeki kazazedeleri rüzgar ve deniz tesirinden korumak için imal edilmişlerdir. Su içinde de kullanılabilirler. Su geçirmez özelliktedirler ve vücudun ısı kaybını önleyici malzemeden yapılmışlardır. İnsan yüzü dışında bütün vücudu kapatır. –30 dereceye kadar olan hava sıcaklıklarında koruyucudurlar. Yüzmeye engel olması durumunda kolayca çıkartılabilir. Bu koruyucu giysilerin, okyanus geçisi ve soğuk denizlerde seyir yapacak teknelerde bulundurulması tavsiye edilir.
Deniz üstünde bulunan en modern teknelerin bile herhangi bir emercensi durum nedeniyle batma risk bulunmaktadır. Bu nedenle denize çıkan tüm personelin “denizde sağ kalma” konusunda yeterince eğitimli olması gerekmektedir.
Unutulmamalıdır ki, ancak iyi eğitimli bir personel denizde uzun süre hayatını idame ettirerek, kurtarılana kadar hayatta kalmayı başarabilecektir.
Batmaya Neden Olabilecek Emercensi Türler:
1- Yangın.
2- Çatışma.
3- Karaya oturma
4- Meteorolojik veya teknik nedenlerle su alma
Yukarıda belirtilen emercensi durumlarla karşılaşılmış, teknenin kurtarılması için gereken herşey yapılmış ve tekne kurtarılamamışsa kaptan tarafından verilen emirle tekne terk edilir. “Tekneyi Terk” emri verilmeden asla tekne terk edilmemelidir. Teknede kalınmasının mümkün olduğu hallerde, yaşamın birlikte korunabilmesi için, bütün personelin teknede kalması en uygun hareket olacaktır.
Kazazedeler için Ana Tehlikeler
Bir tekneyi terk etmek zorunda kalan kazazedelerin karşılaştığı tehlikeler şunlardır.
1- Boğulma
2- Donma
3- Susuzluk
4- Batan teknenin oluşturduğu tehlikeler
a) GirdapTekneyi terk ve denizde sağ kalma prosedürü kazazedenin hayatını tehdit eden bu faktörleri minimize edecek şekilde hazırlanmıştır. Söz konusu prosedürün denize çıkan bütün kişiler tarafından bilinmesi gerekmektedir.
b) Tekneden sızan akaryakıt ve bunun oluşturacağı yangın
TEKNEYİ TERK
Tekneyi terk emri kaptan tarafından verilir. Bu karar kaptanın sorumluluğu altındadır. Tekneyi terk emri; teknenin kurtarılmasının mümkün olmadığı veya teknenin kurtarılaması için yapılması gereken herşeyin yapılmasına rağmen umudun kalmadığı durumlarda verilir.
Tekneyi terk emrinden önce personel emercensi durum ile mücadele ediyor olacaktır. Bu arada yolcular veya misafirler ise güvenli bir yerde bekletilmeli ve tekneyi terke hazır olmalıdır. Eğer emercensi durum çok hızlı gelişmiş ve ani bir şekilde batma riski oluşmuşsa, kaptan emercensi durumla mücadele etmeden doğrudan tekneyi terk emri verebilir.
Tekneyi Terk Emri Verilmesi Durumunda Başlangıçta Yapılacaklar
1- Soğuktan koruyucu elbiseler giyilir :
Vücudu sıcak tutacak kıyafetler giyilmelidir . Yün kıyafetler tercih sebebidir. Varsa bu giysilerin üzerine yağmurluk, kaban giyilebilir. Giysiler, can salında vücudunun ısı kaybını önleyerek hayatta kalma şansını arttıracaktır. Suyun içinde kalacak personel için de giysiler önemlidir. Suyla ilk temasta soğuk şoku insanı felç edebilir hatta öldürebilir. Giysiler bu şokun etkisini azaltacak, giysi katları arasında kalan hava can yeleği gibi insanın su üstünde kalmasını sağlayacaktır.
2- Bu kıyafetin üzerine can yeleği giyilir.
3- Zaman varsa enerji verici basit gıdalar alınmalı, bir şeyler içilmelidir.
4- Can salına konulacak ilave malzemeler alınır.
Tekne terk edilirken zaman müsaitse can salı içinde bulunmayan aşağıda listesi verilmiş ilave malzeme can salına alınmalıdır.
- EPIRB
- SART
- GPS
- VHF el telsizi
- El pusulası
- Bölge haritası
- Dürbün
- İşaret fişekleri (can salındakilere ilaveten)
- Yiyecek ve içecek (can salındakilere ilaveten)
- Radar reflektörü
- Tekneyi terk durumu için hazırlanmış su geçirmez bir çanta (panic bag)
Not: Tekneyi terk sırasında servis botumuz denizdeyse veya denize indirilmesi güvenlik açısından sorun yaratmayacaksa, can salıyla tekne terk edilirken servis botunun da yanımıza alınmasında büyük fayda vardır.
Tekneyi Terk Yerlerinde Yapılacaklar
1- Yolcu veya misafirlerin kıyafet ve can yeleklerinin kontrolü.
2- Can salına alınacak ek malzemenin kontrolü.
Tekneyi Terk Sırasında Yapılacaklar
Tekneyi terk etmeden önceki mutlaka “Tehlike Çağrısı” yinelen-melidir. Cevap veren varsa kaza bölgesine tahmini ulaşma zamanı öğrenilmelidir.
1- Can salı atılır, açılır ve tekneyi terk noktasına çekilir.
2- İlave konulması gereken malzemeler yerleştirilir.
3- Can salına ıslanmadan binilir. Tekneyi terk anında mümkünse, can salına hiç ıslanmadan binilmelidir.
| 4- Denize atlamak gerekirse; can yeleği sıkı bir şekilde bağlanır, atlanacak bölge kontrol edilir, elleri göğüs üzerinde çaprazlayarak, dirsekler ile can yeleği aşağıya doğru bastırılır, gerekirse burun kapatılır ve çivileme denize atlanır. Buradaki amaç can yeleğinin çene ve boyuna zarar vermesini engellemektir. Girdikten sonra can yeleği kayışları gevşetilebilir. |
6- Tercih durumu varsa, batmakta olan bir teknenin rüzgar üstü tarafından ve suya en yakın yerden atlanmalıdır.
7- Suya atlanacağı zaman, tekne yanmakta olan akaryakıt ile tamamen çevrilmiş ise; mantar veya köpük gibi malzemeden yapılmış can yeleği kullanıyorsak çıkartılır, şişirilebilen can yeleği kullanıyorsak şişirmeden suya çivileme atlanır.
Mümkün olduğu kadar suyun altından rüzgar üstü yönünde yüzülür, nefes almak için su üstüne çıkarken eller çırpılıp ateş dağıtılır, nefes alınıp tekrar dalınır ve bu şekilde alevlerin olmadığı neta sahaya kadar çıkılır.
8- Tekneyi suya atlayarak terk etmek zorunda kalan kişi, en kısa zamanda can salına çıkmalı, bu mümkün değilse hemen emniyetli mesafeye açılmalıdır. Teknenin bizim için oluşturacağı tehlikelerden korunmak için güvenli uzaklığa kadar yüzülmelidir.
9- Açılan can salının tekne bordasında bulundurulmasının riskli olduğu durumlarda. (yangın gibi…) Can Salı açıldıktan sonra, moral ve fizik gücü yüksek bir personel tarafından güvenli bir bölgeye çıkartılır ve diğer personel gemiyi suya atlarak terk ettikten sonra can salına çıkar.
10. Gemi çevresinde yangın varsa, can salları açılmaz. Moral ve fizik gücü yüksek bir personel tarafından, yangınlı sahada yüzme kurallarına uyularak yangın bölgesinin dışına çıkartılır, sonra açılır. Personel yangın bölgesinin dışına yüzerek çıktıktan sonra can salına biner.
CAN SALINA BİNERKEN YAPILMASI GEREKENLER
1. Şartlar el veriyorsa kuru binilmeye çalışılacaktır. Bu amaçla kullanılabilecek bütün malzemeler kullanılmalıdır.
| 2. Yakın mesafeden can salına atlanabilir fakat bu sırada ayaklarda ayakkabı olmamalıdır |
4. Can salı tekne bordasına yanaştırılamıyorsa, salı düzelten personel sala çıkar, deniz demirini faal duruma getirerek çevresindeki kazazedeleri kurtarma halkasıyla kurtarmaya başlar
5. Kazazedeler sala çıkarken, fazla enerji harcamamak için merdiveni, varsa kurtarma rampasını kullanmalıdır
6. Can salına binen personel diğer personelin binmesine yardımcı olur.
7. Baygın durumda olan kazazedeler, moral ve fiziki gücü yerinde olan bir personel tarafından yüzerek kurtarılır. Bu işlem sırasında kurtarma halkası kullanılmalıdır.
CAN SALI İÇİNDE YAPILACAKLAR, CAN SALI TEÇHİZATIN KULLANILMASI VE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
1- Parima halatı kesilir. Kürekle emniyetli mesafeye çıkılır. Can salında kendiliğinden açılan deniz demiri kullanılmışsa, önce deniz demiri toplanır, sonra emniyetli alana çıkılır.
2- Emniyetli mesafeye çıkıldıktan sonra sürüklenmemek için tekrar deniz demiri atılır.
3- Can salında düzen sağlanır, can salında yaşam prosedürü uygulanmaya başlanır.
4- Hava tüpleri kontrol edilir, kaçıran valf olup olmadığına bakılır. Yeterince şişmemiş hava tüpü varsa hava takviyesi yapılır.
5- Can salı içindeki su boşaltılır, sal içinde bulunulduğu sürece kuru tutulur.
6- Kazazedeler vücut ısılarını korumak için tedbir alır, ıslak giysilerin suları sıkılıp tekrar giyilir. Giysi ve ayakkabı bağları aşırı sıkılmaz. Kazazedeler bekleme durumunda kurtarma battaniyelerini örtünürler
7- Parmaktaki yüzük gibi metaller çıkartılır, can salında kalındığı sürece takılmaz.
8- Malzeme çantası açılır, malzemeler kontrol edilir. Sudan etkilenmeyecek yerlere yerleştirilir. (tepe ağı, yan cepler gibi…)
9- Yaralılara ilk yardım yapılır
10- Soğuk denizlerde, soğuktan korunmak için taban yastıkları şişirilir. Sıcak bölgelerde, denizin serinletici etkisinden faydalanmak için taban yastıkları şişirilmez.
11- Deniz tutmasına karşı haplar kullanılır.
12- VHF el telsizi ile tehlike çağrılarına yanıt vermiş istasyon varsa bağlantı sürdürülür. Yoksa tehlike mesajı gönderilmeye devam edilir.
14- EPIRB ve SART cihazı varsa, çalıştırılır.
15- Tahmini kurtarılma süresi hesaplanır. Buna uygun yiyecek ve suyun dağıtımı planlanır. İlk 24 saat su içilmez. Günlük su dağıtım miktarı 0.5 lt.dir.
16- İçme suyu elde etmek için gerekenler yapılır.
17- Geceleri fenerlerin yanması sağlanır.
18- Gece nöbeti tahsis edilir.
19- Güneş ve rüzgardan korunmak için kremler kullanılır.
20- Başka can salı varsa toplu halde beklenir.
21- Gereksiz yere enerji harcanmaz.
22- Gerekmedikçe kesici aletler kullanılmaz.
23- Görünür işaretler gereksiz yere kullanılmaz.
24- Morali yüksek tutmak için gerekli tedbirler alınır.
| Su ve yiyecek çok dikkatli paylaşılmalıdır. Bir insan susuz olarak 8 – 10 gün yaşayabilir. Yiyeceksiz ise 30 güne kadar yaşayabilir. Günde 2 bardak (0.5 lt.) su yeterli olacaktır. Su azaldığında sadece ağzımızı çalkalamalıyız. |
Can sallarındaki gıdalar; düşük protein ile yüksek karbonhidrat içerdiğinden sınırlı bir su ihtiyacı ve uygun bir perhiz rejimi arasında uyum sağlayıcıdır.
SUDA KALINDIĞINDA YAPILACAKLAR
Can kurtarma vasıtalarımızı emercensi durumun oluşturduğu olumsuz şartlar nedeniyle kaybedebilriz veya kullanılamaz hale gelmiş olabilirler. Bu durumda su içinde yardım beklememiz gerekir.
Suda bekleme durumunda yapılması gerekenler şunlardır:
1- Mümkünse su üzerinde yüzer bir cisime tutunulmalı, enerji ve ısı kaybını önlemek için üzerine çıkılmalıdır.
2. Vücut ısısını korumak için su içinde kollar vücuda yapışık, ayaklar birbirine bitişik karına doğru çekilmiş vaziyette beklenilmelidir.
3- Birden fazla kazazede varsa bir araya gelerek beklemelidir.
4- Kesinlikle deniz suyu içilmemelidir. Deniz suyu susuzluğumuzu daha da arttırır ve su kaybına neden olur.
5- Batan tekneden uzaklaşmak veya bir kurtarma aracına ulaşmak dışında kesinlikle yüzülmez.
6- Eğer kıyı yakın değilse hiç bir zaman teknenin battığı bölge dışına çıkmamalısınız. Aranacağınız yer teknenin battığı yerdir.
HER HANGİ BİR DENİZ VASITASINI CAN SALI GİBİ KULLANABİLMEK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
1. Kurtarma için kullanacağımız araca mutlaka can yeleği ile binilmelidir.
2. Vaktin el verdiği ölçüde mümkün olduğunca fazla malzeme alınmalıdır.
Servis Botuna Alınması Gereken Malzemeler
Aşağıdaki malzemeler can kurtarma botlarında bulunması zorunlu malzemelerdir. Biz ahşap veya şişme botumuzu can salı gibi kullanmak zorunda kalırsak bu malzemeleri yanımıza almalıyız.
- Varsa EPIRB ve SART cihazı
- VHF el telsizi (tehlike çagrılarına veya haberleşmesine devam etmek için)
- El pusulası (gerekirse basit mevki koyup, kurtarma aracını yönlendirebilmek için)
- Bölge haritası (aynı amaçla)
- İşaret fişekleri
- El feneri veya ışıldak
- Düdük veya ses veren bir alet
- İşaret aynası veya benzer bir yansıtıcı
- İlk Yardım seti
- Radar reflektörü
- Deniz demiri veya bu amaçla kullanılabilecek bir malzeme
- Birkaç parça halat (gerekirse yedekleme ve kurtarma amaçlı)
- Kürek ve ıskarmozlar
- Su boşaltmak için kova ve sünger
- Yiyecek ve içecek
- Gemici çakısı
- Pompa (şişme botlar için)
- Yama ve tamir takımı (şişme botlar için )
- Balık tutmak için malzeme
- Battaniye
- Out board varsa, çalıştırma mandalı ve yakıt
- Varsa el GPS’i
- Tekneyi terk durumu için hazırlanmış su geçirmez bir çanta (panic bag)
Can salında veya su içinde helikopterle kurtarılma durumunda kalabiliriz. Can salındaysak ve helikopterle iletişimimiz varsa kazazedelerin fiziki durum ve performanslarına göre kurtarma teçhizatı istenmelidir.
Sağlığı iyi durumda olan kazazedeler için kurtarma sapanı veya sandalyesi, daha kötü durumda fakat tutunabilecek gücü olan kazazedeler için kurtarma ağı veya sepeti, hasta ve yaralılar içinse kurtarma sedyesi istenmelidir. Helikopterle iletişimimiz yoksa gönderdigi kurtarma teçhizatını kullanarak helikoptere ulaşılması gerekir.
Bu durumda yapılması ve dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır :
1. Kurtarma sapanıyla kurtarma yapılacaksa, gönderilen sapanın serbest ucu yakalanır
2. Her iki koltuk altından geçirildikten sonra sabit ucun takılı olduğu halkaya serbest ucun sustalı kancası veya şekili kitlenir.
3. Sapanın vücuda iyi yerlestiği hissedildikten sonra “yukarıya al” işareti verilir.
| 4. Kurtarma sandalyesiyle kurtarma yapılacaksa, teçhizat suyun içine girdikten sonra, oturaklardan birine düzgün şekilde oturulur ve ortadaki kaideye sıkıca sarıldıktan sonra “yukarıya al” işareti verilir. |
5. Kurtarma sepeti veya kurtarma ağı kullanılacaksa, teçhizatın suya girmesi beklenir, içine girilir, sıkıca tutulduktan sonra “yukarı al” işareti verilir.
6. Helikopter kurtarmada kullanılan el işaretleri
7. Bir can salından kurtarılma söz konusu ise helikopterin neden olacağı hava akımı nedeniyle salın devrilmesi önlemek için salın ortasında toplanılması gereklidir. Tüm personel can yeleği giymiş olmalıdır
Kaynak : Y.pazarı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder